Dân số là yếu tố quan trọng hàng đầu của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Công tác dân số là nhiệm vụ chiến lược, vừa cấp thiết vừa lâu dài; là sự nghiệp của toàn Đảng, toàn dân. Yêu cầu đặt ra là bộ máy tổ chức làm công tác dân số trong tình hình hiện nay đòi hỏi phải đủ mạnh và được ổn định từ cấp tỉnh - huyện - xã và đội ngũ cộng tác viên dân số quản lý địa bàn để đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ.
Tuy nhiên trong thời gian qua, tổ chức, mạng lưới và đội ngũ làm công tác dân số trên địa bàn tỉnh Bến Tre có nhiều biến động liên quan đến việc sáp nhập tổ chức bộ máy dân số; số lượng cộng tác viên dân số tại các địa bàn được tinh gọn khá lớn và chưa ổn định về nhân sự ở cấp cơ sở. Từ đó ảnh hưởng đến kết quả hoạt động, chẳng hạn như: công tác quản lý các nhóm đối tượng tại địa bàn cộng tác viên dân số có nơi thiếu chặt chẽ, một phần cộng tác viên tham gia thực hiện truyền thông chuyển đổi hành vi về dân số phát triển chưa đồng bộ, có sự hụt hẫng về kiến thức, kỹ năng trong quản lý biến động dân số tại địa bàn và truyền thông khi tiếp cận các nhóm đối tượng, kinh phí hỗ trợ cho công tác viên còn thấp. Mặt khác, tác động của dân số đến phát triển hiện nay cũng rất đa dạng (già hóa, di cư, mất cân bằng giới tính khi sinh, bệnh tật, chỉ số HDI...), nhu cầu của người dân mong muốn được đáp ứng các kiến thức trong chăm sóc sức khỏe, nâng cao chất lượng giống nòi ngày càng cao nên cần có sự phối hợp giữa cơ quan dân số và các cơ quan , tổ chức và cá nhân. Do đó, tổ chức bộ máy quản lý dân số hiện nay phải “phù hợp” với nội dung quản lý nhà nước đã nêu trong Nghị quyết số 21- NQ/TW.
Chính vì thế, ngày 02/6/2021, Ủy ban nhân dân tỉnh Bến Tre đã ban hành Kế hoạch số 3027/KH-UBND;nhằm kiện toàn tổ chức bộ máy làm công tác dân số và phát triển theo hệ thống các cấp từ tỉnh, huyện đến cơ sở; xây dựng mạng lưới cộng tác viên dân số và cơ chế phối hợp liên ngành làm công tác dân số và phát triển theo hướng đa ngành, đa lĩnh vực, tinh gọn, chuyên nghiệp, hiệu lực, hiệu quả; đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới để giải quyết đồng bộ các vấn đề về quy mô, cơ cấu, phân bố, chất lượng dân số và đặt trong mối quan hệ hữu cơ với phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh, bảo đảm cho sự phát triển nhanh và bền vững của Bến Tre đến năm 2030.
Bế giảng lớp bồi dưỡng chuyên môn cho viên chức Dân số tại tỉnh Bến Tre
Mục tiêu của Kế hoạch là kiện toàn tổ chức bộ máy làm công tác dân số và phát triển theo hệ thống các cấp từ tỉnh, huyện đến cơ sở; xây dựng mạng lưới cộng tác viên dân số và cơ chế phối hợp liên ngành làm công tác dân số và phát triển theo hướng đa ngành, đa lĩnh vực, tinh gọn, huyên nghiệp, hiệu lực, hiệu quả; đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới để giải quyết đồng bộ các vấn đề về quy mô, cơ cấu, phân bố, chất lượng dân số và đặt trong mối quan hệ hữu cơ với phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh, bảo đảm cho sự phát triển nhanh và bền vững của Bến Tre đến năm 2030.
Theo Kế hoạch, từ năm 2021 đến năm 2025, phấn đấu giữ ổn định mô hình tổ chức bộ máy làm công tác dân số và phát triển từ tỉnh đến cơ sở; đồng thời tiếp tục củng cố, kiện toàn, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước, đáp ứng yêu cầu cải cách hành chính; Xây dựng cơ chế phối hợp liên ngành ở tỉnh và củng cố ở các huyện, thành phố trực thuộc tỉnh và địa phương cấp xã nhằm tăng cường chỉ đạo, điều phối hoạt động giữa các ngành, cơ quan có liên quan đến lĩnh vực dân số và phát triển; Triển khai đội ngũ cộng tác viên dân số kiêm công tác gia đình và trẻ em ở các địa bàn dân cư theo hướng tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả; lồng ghép công tác gia đình, trẻ em vào nhiệm vụ của cộng tác viên dân số; khuyến khích sự tham gia tích cực và tình nguyện của cộng đồng; Thành lập Ban Chỉ đạo phối hợp liên ngành công tác dân số và phát triển các cấp.
Theo đó, Kế hoạch cũng đã định hướng từ năm 2026 - 2030, tiếp tục giữ ổn định mô hình tổ chức bộ máy làm công tác dân số và phát triển các cấp trên địa bàn tỉnh; Tiếp tục hoàn thiện cơ chế phối hợp liên ngành từ cấp tỉnh đến cấp xã; Củng cố, kiện toàn Ban chỉ đạo công tác dân số và phát triển cấp tỉnh, huyện, xã; Đánh giá kết quả việc triển khai lồng ghép nhiệm vụ của đội ngũ cộng tác viên dân số kiêm công tác gia đình và trẻ em.
Về mô hình tổ chức bộ máy làm công tác dân số và phát triển các cấp
Cấp tỉnh, Chi cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình thuộc Sở Y tế đảm bảo biên chế theo quy định, thực hiện chức năng tham mưu giúp Giám đốc Sở Y tế quản lý nhà nước về dân số và phát triển, bao gồm các lĩnh vực: quy mô dân số, cơ cấu dân số, phân bố dân số và chất lượng dân số; chỉ đạo và tổ chức thực hiện các hoạt động chuyên môn, nghiệp vụ về dân số và phát triển trên địa bàn tỉnh. Kế thừa và củng cố các nhiệm vụ quy định tại Thông tư số 05/2008/TT-BYT ngày 14/5/2008 của Bộ Y tế về hướng dẫn chức năng, nhiệm vụ và cơ cấu tổ chức bộ máy dân số - kế hoạch hóa gia đình ở địa phương và Quyết định số 1076/QĐ-UBND ngày 11/6/2008 của Ủy ban nhân dân tỉnh Bến Tre quy định chức năng, nhiệm vụ và cơ cấu tổ chức bộ máy dân số - kế hoạch hóa gia đình cấp tỉnh.
Tổ chức cấp huyện, Phòng Dân số - Truyền thông và Giáo dục sức khỏe thuộc Trung tâm Y tế huyện, thành phố đảm bảo tối thiểu 07 biên chế thực hiện các hoạt động, nhiệm vụ chuyên môn, kỹ thuật, tư vấn, truyền thông giáo dục về dân số và phát triển trên địa bàn huyện. Về nhiệm vụ được quy định tại Thông tư số 07/2021/TT-BYT ngày 27/5/2021 của Bộ Y tế hướng dẫn chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Trung tâm Y tế huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh, thành phố thuộc thành phố trực thuộc Trung ương và Quyết định số 01/QĐ-SYT ngày 02/01/2019 của Sở Y tế quy định bổ sung chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Trung tâm Y tế các huyện, thành phố trực thuộc Sở Y tế.
Cấp xã, Trạm Y tế giữ ổn định mô hình tổ chức bộ máy làm công tác dân số và phát triển các cấp như hiện nay; bố trí một viên chức dân số thuộc Trạm Y tế xã, Tăng cường, kiện toàn các tổ chức phối hợp liên ngành về dân số - kế hoạch hóa gia đình hiện nay để thực hiện nhiệm vụ phối hợp liên ngành về dân số và phát triển ở địa phương, làm việc theo chế độ kiêm nhiệm, không phát sinh tổ chức, biên chế. Triển khai đội ngũ cộng tác viên dân số kiêm công tác gia đình và trẻ em tại các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương để thực hiện lồng ghép các nhiệm vụ của cộng tác viên dân số với công tác gia đình và bảo vệ trẻ em.
Hoàng Oanh
